Na mocy zarządzenia Służby Więziennej wydanego w porozumieniu z Państwową Inspekcją Sanitarną od 19 marca 2020 roku w celu zapobieżenia rozprzestrzeniania się koronawirusa obowiązuje całkowite ograniczenie wizyt we wszystkich zakładach penitencjarnych – zakładach karnych, aresztach śledczych i ich oddziałach zewnętrznych. Za wyjątkiem pracowników-osadzonych przyczyniających się do zwalczania skutków epidemii, ograniczono pracę zewnętrzną więźniów. Ustawą z dnia 02 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zmienioną ustawą z dnia 31 marca 2020 roku uregulowano natomiast kwestie dotyczące wykonania kary pozbawienia wolności w sytuacji zagrożenia epidemicznego związanego z COVID-19.
- Przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności – art. 14c specustawy
Kto i kiedy udziela przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności?
Sąd penitencjarny, na wniosek dyrektora zakładu karnego, zatwierdzony przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej może udzielić skazanemu przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności w okresie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii związanego z występowaniem COVID-19. Do wniosku należy dołączyć opinię o skazanym zawierającą okoliczności uzasadniające udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności.
Dyrektor zakładu karnego może złożyć wniosek w sytuacji, gdy w jego ocenie udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności może przyczynić się do ograniczenia lub wyeliminowania rozprzestrzeniania się epidemii związanej z COVID-19.
Jakie są przeciwskazania do udzielenia przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności?
- uzasadnione przypuszczenie, że skazany w czasie pobytu poza zakładem karnym nie będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności popełni przestępstwo,
- uzasadnione przypuszczenie, że skazany nie będzie stosował się do wytycznych, poleceń lub decyzji właściwych organów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 lub leczeniem zarażenia wirusem SARS-CoV-2.
Okres obowiązywania przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności.
Przerwa w odbywania kary pozbawienia wolności udzielana jest przez Sąd na czas oznaczony, z możliwością jego przedłużenia na wniosek dyrektora zakładu karnego, nie dłużej jednak niż do czasu ustania zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii związanego z COVID-19.
W posiedzeniu sądu w przedmiocie udzielenia przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności ma prawo wziąć udział prokurator, który do czasu wydania postanowienia w przedmiocie wniosku o udzielenie lub przedłużenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności może sprzeciwić się uwzględnieniu wniosku. W przypadku złożenia sprzeciwu prokuratora, Sąd umarza postępowanie w sprawie.
Wobec jakich osób nie można udzielić przerwy na odbycie kary pozbawienia wolności?
- skazanych za przestępstwo umyślne zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;
- skazanych za przestępstwo nieumyślne na karę przekraczającą 3 lata pozbawienia wolności;
- skazanych w warunkach recydywy lub skazanych, którzy z działalności przestępczej uczynili sobie stały dochód.
Ustanie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności.
Udzielona skazanemu przez Sąd przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności ustaje z mocy prawa z dniem ogłoszenia ustania zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Wobec powyższego skazany jest zobowiązany w przeciągu 3 dni stawić się w zakładzie karnym, przy czy obowiązek ten nie dotyczy skazanych objętych obowiązkami nałożonymi przez właściwe organy państwowe na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Odpowiednie stosowanie Kodeksu karnego wykonawczego
W kwestiach nieuregulowanych w art. 14 c specustawy o COVID-19 stosuje się przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 2020 r., poz. 523) o przerwie w wykonaniu kary pozbawienia wolności.
- Wykonywanie kary pozbawienia wolności poprzez umieszczenie skazanego w odpowiednim zakładzie leczniczym – art. 14d specustawy
Wykonywanie kary pozbawienia wolności w zakładzie leczniczym.
W sytuacji, gdy skazanemu nie można udzielić przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii związanego z COVID-19, dyrektor zakładu karnego może złożyć do sądu penitencjarnego, zatwierdzony przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, wniosek o wykonywanie kary pozbawienia wolności w zakładzie leczniczym. Wniosek taki może zostać złożony w szczególności, gdy działania podejmowane w zakładzie karnym nie mogą skutecznie ograniczyć lub wyeliminować możliwości zarażenia przez skazanego innych osób.
Odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania karnego.
Do wykonywania kary w postaci umieszczenia skazanego w zakładzie leczniczym stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące osób tymczasowo aresztowanych w zakładach leczniczych.
Okres obowiązywania wykonywania kary pozbawienia wolności w zakładzie leczniczym.
Sąd penitencjarny orzeka o umieszczeniu skazanego w zakładzie leczniczym na czas oznaczony albo odmawia uwzględnienia wniosku, jeżeli skazany nie spełnia przesłanek wyżej opisanych. Czas umieszczenia skazanego w zakładzie leczniczym może zostać przedłużony na czas oznaczony przez Sąd na wniosek dyrektora zakładu karnego. Całkowity czas trwania wykonywania kary pozbawienia wolności z postaci umieszczenia w zakładzie leczniczym nie może trwać dłużej niż do ustania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.
Udział stron, zażalenie.
Posiedzenie w przedmiocie wykonywania kary pozbawienia wolności poprzez umieszczenie w zakładzie leczniczym odbywa się bez udziału stron. Prokuratorowi i dyrektorowi zakłady karnego przysługuje zażalenie na postanowienie Sądu penitencjarnego.
Odpowiednie stosowanie Kodeksu karnego wykonawczego.
W kwestiach nieuregulowanych w art. 14 c specustawy o COVID-19 stosuje się przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 2020 r., poz. 523).
Powyższe przepisy dotyczące wykonywania kary pozbawienia wolności w zakładzie leczniczym stosuje się również do zastępczej kary pozbawienia wolności, kary aresztu wojskowego, kary aresztu lub zastępczej kary aresztu, kary porządkowej oraz środka przymusu skutkującego pozbawieniem wolności, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Posiedzenia penitencjarne.
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, w wypadku gdy w posiedzeniu sądu penitencjarnego bierze udział skazany pozbawiony wolności, posiedzenie to może się odbyć przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. W miejscu przebywania skazanego w czynności tej bierze udział przedstawiciel administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej adwokata w sprawach karnych, prosimy o kontakt z naszą kancelarią adwokacką w Wejherowie przy ul. Sobieskiego 235/4 lub w Gdańsku przy ul. Nowe Ogrody 37B/4.