Klienci kancelarii prawnych przed podjęciem decyzji o ustanowieniu pełnomocnika z wyboru w danej sprawie cywilnej, niejednokrotnie dopytują, czy istnieje możliwość uzyskania radcy prawnego z urzędu. Powstają wówczas pytania o to, jak złożyć wniosek o ustanowienie prawnika, jakie warunki muszą zostać spełnione oraz kto płaci honorarium takiemu pełnomocnikowi.

Jak napisać wniosek o adwokata z urzędu?

 

Wniosek o ustanowienie radcy prawnego lub adwokata strona zgłasza wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych lub osobno, jednakże wówczas konieczne jest załączenie odrębnie oświadczenia, z którego wynika, że strona nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia prawnika bez uszczerbku dla utrzymania siebie oraz rodziny. Obowiązuje urzędowy wzór takiego oświadczenia – można go pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (www.ms.gov.pl) lub uzyskać w punkcie informacyjnym sądu bądź w kancelarii radcowskiej (adwokackiej).

Wniosek składa się zazwyczaj w formie pisemnej, choć istnieje również możliwość złożenia wniosku na rozprawie, to jest ustnie do protokołu posiedzenia. Do wniosku dobrze jest załączyć dokumenty wykazujące uzyskiwane dochody oraz ponoszone wydatki (np. decyzja o wysokości renty lub emerytury, decyzja o uzyskaniu statusu bezrobotnego, zaświadczenia lekarskie, faktury za leki i badania).

Komu i kiedy przysługuje adwokat z urzędu?

Sąd uwzględni wniosek, jeżeli uzna, że udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie jest potrzebny. W praktyce, sądy ustanawiają pełnomocników z urzędu wówczas, gdy strona nie jest w stanie samodzielnie podejmować czynności procesowych, na przykład ma problemy z prawidłowym i spójnym formułowaniem wniosków i oświadczeń. Poza tym, sądy wyznaczają radców prawnych i adwokatów, jeżeli sprawa jest skomplikowana pod względem faktycznym lub prawnym, wobec czego strona nie jest w stanie wykorzystać prawnych możliwości prawidłowego zabezpieczenia swoich interesów w procesie – wyjaśnia Andrzej Jednoralski, radca prawny Wejherowo.

W razie uwzględnienia wniosku, sąd zwraca się do miejscowej okręgowej rady adwokackiej lub okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie konkretnego prawnika do prowadzenia sprawy. Ustanowienie radcy prawnego przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego, czyli strona nie musi już podpisywać żadnego dokumentu, z którego wynikałoby umocowanie dla pełnomocnika.

Adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd jest obowiązany co do zasady zastępować stronę do prawomocnego zakończenia postępowania, chyba że co innego wynika z postanowienia sądu. Strona nie płaci pełnomocnikowi z urzędu żadnego wynagrodzenia – honorarium na rzecz prawnika zostanie wypłacone przez Skarb Państwa lub przeciwnika procesowego po prawomocnym zakończeniu postępowania.